Ik heb er een tijdje over gedaan voordat ik echt doorhad wat het was: ‘Leiden vanuit de toekomst’. Mijn idee was altijd dat ‘leiding geven’ náár de toekomst gaan inhield. Dus hoe zat het dan met leiden vanuít de toekomst? Ik voelde wel wat het was, maar ik kreeg er nooit echt helemaal grip op.
Hoe ik het nu zie:
Leiden naar de toekomst betekent dat je van A naar B wilt. Je staat op punt A en daarvandaan heb je slechts een beperkt beeld van B. Je voelt een motivatie om naar B te gaan, maar je ziet ook de risico’s en de onduidelijkheden. Om de onduidelijkheden die je onderweg tegen gaat komen te beheersen, schrijf je een plan van aanpak. Daarin breng je alle randvoorwaarden, benodigdheden en risico’s in beeld. Zo krijg je grip op tijd, geld, mensen, risico’s en resultaat. Na een besluit dat de voorgestelde aanpak de beste is, ga je aan de slag om A naar B te brengen.
Leiden vanuit de toekomst houdt in dat je van A naar B wilt en dat je niet positie A, maar B als uitgangspunt kiest. Op punt B héb je het resultaat al behaald. Je voelt wat het is, je kijkt om je heen en ziet het effect en de betekenis van je project. Je voelt opluchting en trots. Vanuit punt B kun je ook prima ontdekken wat een goede stap is geweest om vanaf punt A te vertrekken. Je wéét nu wat nodig is geweest om op B te komen. Met die inzichten haal je punt A naar B toe.
Letterlijk werkt het zo: hoewel je niet fysiek in de toekomst op punt B kunt gaan staan, is het wel mogelijk om je in je intenties naar het resultaat op punt B te verplaatsen. Dat is ook de aanpak van Het Eerste Huis wanneer we werken met teams of individuen. Punt B duiden we dan aan als ‘het grootste potentieel’ of de ‘hoogste toekomstige mogelijkheid’. Een interessant perspectief ‘werken vanuit je grootste, toekomstige zelf’. Dit perspectief kun je ook toepassen op je team, project of organisatie.
Het is een gedurfde stap, maar een die hard nodig is voor projectculturen die doorgaans gedomineerd worden door beperkingen, risico’s en strikte controles. Het is de stap van command & control naar sense & respond. Deze aanduiding ontlenen we onder meer aan Frederic Laloux, de auteur van ‘Reinventing Organizations’. Ondernemingen willen dat medewerkers meer eigenaarschap nemen. Maar in een systeem van te veel regels en toezicht, is het bijna niet mogelijk dat dat gebeurt. Ga maar na: de medewerker weet dat bij elke stap die hij zet er een stuurgroep is, of een managementteam, dat meekijkt en bewaakt. Hij zal waarschijnlijk slechts díe stappen zetten die geen onrust opleveren in de managementlaag boven hem. Daarmee ligt het gevoelde eigenaarschap nog steeds bij het managementteam en niet bij de medewerker. Loslaten en vertrouwen helpen wel. Álles loslaten en íedereen vertrouwen niet. Sense & respond vraagt kleine stapjes, beheersbaarheid en de vrijheid om te ontdekken. In het ideale klimaat is er ruimte om mee te bewegen en worden strikte projectplanningen ontdekkingsgerichte proeftuinen.
‘Leiden vanuit de toekomst’ is de titel van het tweede grote boek van Otto Scharmer (na ‘Theory U’). Het Eerste Huis heeft meerdere methodes om op die manier te werken:
- Voor coaching en leiderschap hebben we al meer dan 20 edities van de training training Transformational Presence georganiseerd. In Nederland zijn er meer dan 400 oud-deelnemers van dit programma.
- Voor je persoonlijke project en je eigen groei bieden we de 3-daagse workshop ‘Leren Manifesteren’ aan. Een diepgaand en toch heel speels programma waar je je eigen toekomst gaat inkleuren. Open voor iedereen die zijn of haar (professionele)leven een wending wil geven.
- In organisatievraagstukken werken we veel met het ‘U proces’ en we organiseren meerdere keren per jaar trainingen op open inschrijving. Een bijzondere ontdekkingsaanpak gericht op innovatie en doorbraken.
Auteur: Jos Rovers
Oprichter, consultant en trainer bij Het Eerste Huis
