In een tijd waarin de wereld met een duizelingwekkende snelheid draait en waarin de druk om ‘aan’ te staan voortdurend toeneemt, is het niet verwonderlijk dat steeds meer mensen geconfronteerd worden met burn-outs, overspannenheid, ziekte en chronische vermoeidheid. Dit zien we niet alleen bij ervaren professionals, maar het heeft intussen ook jongeren en nieuwkomers in de arbeidsmarkt bereikt. De ratrace van het moderne leven laat veel mensen overprikkeld en uitgeput achter.
De Druk van een Bestaan in Overdrive
Mensen hebben de gewoonte om te leven in cyclische patronen, waarbij ze dag in dag uit dezelfde dingen doen, vaak onbewust. Dit constante ritme en de druk om onze prestaties te verbeteren, te voldoen aan deadlines en doelen, heeft uiteindelijk een verlammend effect op hun fysieke, mentale en emotionele welzijn. Het leidt tot een levensstijl waarin er nauwelijks ruimte is voor rust en reflectie. En het grootste probleem is: ze hebben het zelf niet door, totdat het te laat is. Het doorbreken van de spiraal van actie en doen, is essentieel om duurzaam met het eigen leven om te gaan.
De Stilte als Tegenwicht
Het is van vitaal belang dat we even stilstaan en de kracht van stilte omarmen als een noodzakelijk tegengif voor onze hectische levensstijl. Stilte biedt ons de gelegenheid om te reflecteren, onze gedachten te ordenen en opnieuw contact te maken met onszelf. Het is de essentie van een evenwichtig leven, waarbij de focus ligt op de harmonie tussen body, mind en spirit. Stilte stelt ons in staat om te heroverwegen waar we naartoe willen en hoe we daar willen komen. In de drukte van het dagelijks leven worden deze belangrijke vragen vaak over het hoofd gezien. Immers, we zijn gewoontedieren en gaan rond en rond met dezelfde dingen, dezelfde patronen, dezelfde spanningen. Het is pas wanneer we stoppen en stil worden dat we zicht krijgen op ons zelf. Dan krijgen we de kans om na te denken, bewuste keuzes te maken en onze prioriteiten opnieuw te ordenen.
Stilte als Geneesmiddel
Naast het bieden van ruimte voor reflectie, hameren de wetenschap en de medische wereld al jaren op de aantoonbare voordelen voor onze gezondheid. Stil staan vermindert stress, verlaagt de bloeddruk en verbetert de concentratie. De rust die stilte biedt, kan een krachtige remedie zijn tegen de gevolgen van een constant overprikkeld zenuwstelsel. Het stelt ons in staat om te herstellen van de gejaagdheid van ons moderne leven en onze geest tot rust te brengen. Het nastreven van een leven in balans betekent niet dat we de hele dag in stilte moeten doorbrengen.
Elke ochtend vijftien minuten in stilte zitten, kan al aanzienlijke voordelen opleveren. Het kan zo eenvoudig zijn als af en toe diep ademhalen. Elk uur met volle aandacht driemaal diep ademhalen, staat gelijk aan 3 jaar coaching. Maar je kunt ook een korte wandeling maken in de natuur of een meditatiesessie inplannen, aan yoga doen, of chi kung. Deze momenten van stilte kunnen de hele dag door worden geïntegreerd om je te helpen de chaos om ons heen beter te beheren. Je kunt dus prima fysiek bezig zijn en toch aan stilte doen. Het trainen voor de halve Marathon met tijdsschema’s in je hoofd en muziekdopjes in je oren, valt daar dan weer niet onder. Dat is gewoon een andere variant van ‘keihard doorwerken’.
Jong geleerd
Jongeren blijken bijzonder kwetsbaar voor overprikkeling, aangezien ze opgroeien in een digitale wereld vol constante informatie en afleiding. Voor hen kan het bewust inlassen van stiltemomenten essentieel zijn om hun mentale welzijn te behouden. Onderwijsprogramma’s kunnen bijdragen aan het aanleren van deze waardevolle vaardigheid, zodat jongeren van jongs af aan leren hoe ze stilte kunnen omarmen. Eenvoudig zal het niet zijn want verblijven in de leegte kan heel uitdagend zijn wanneer je verslaafd bent aan de volte.
Overigens kun je stiltemomenten ook hier best ruim interpreteren. Een klein potje voetballen op het schoolplein, een kwartiertje op je guitaar strummen of even naar de groetenboer fietsen voor het avondeten, zijn echt uitstekende verstillers. Het belang van ons appèl wordt nog eens pijnlijk bevestigd door een onderzoek uit maart van dit jaar door onder andere Trimbos en Hogeschool Windesheim. Het laat zien dat jonge kinderen al volop in de stress van de digitale wereld stappen.
Uit het rapport: ‘…Een kwart van de ouders van 0 en 1-jarigen zegt dat hun kind minstens twee uur per dag aan beeldschermen besteedt’. Schokkend. Voor de 0-jarigen stellen we ons voor dat ze dan in een wipstoeltje aan een tablet of TV gekluisterd hun tijd doorbrengen. Hun hersenen registreren lichtflitsen en geluiden, het ontwikkelen van diepere persoonlijke en sociale vaardigheden staat zo op een laag niveau.
Verandering van Cultuur
Het is belangrijk dat de cultuur in de organisaties en de samenleving als geheel begint te verschuiven naar een model dat stil staan en reflectie waardeert. Werkgevers kunnen bijdragen door het creëren van een omgeving waarin werknemers ruimte krijgen om even tot rust te komen en te ademen. Een hele goede gewoonte zou zijn om elke vergadering te beginnen met een moment van stilte en bezinning. Afleiding en ontspanning geven de mogelijkheid om het hoofd even een reset te geven, te ordenen wat er in rondgaat. Dat geeft een boost aan het vervolg van het werk in de rest van de dag. Het lichaam is trouwens ook blij met zo’n moment; raakt minder vermoeid en houdt het langer vol.
De pomodoro techniek
Een praktische aanpak om je tijd te managen en stiltes te pakken.
Toen de Italiaan Francesco Cirillo student was, had hij een kookwekker in de vorm van een tomaat (pomodoro is Italiaans voor tomaat) op zijn kamer. Hij ontwikkelde een aanpak waarin je je taken doet in vaste periodes van 20 tot 25 minuten. Als de periode voorbij is, de kookwekker gaat af, neem je 10 minuten pauze en dan begin je aan je volgende interval. Je werkt dan ofwel verder aan je vorige taak ofwel je start een nieuwe activiteit. Zo’n activiteit heet een pomodoro, vier pomodoro’s op een rij vormen een set. Na een set neem je 30 minuten pauze. Door op deze manier je werk in te delen tussen actie en stilte houd je meer focus en concentratie. Verstoringen kun je snel terzijde schijven en desgewenst oppakken in een pauze of in een volgende pomodoro. Zijn techniek is de hele wereld over gegaan. Er zijn zelfs apps die het aanbieden maar een kookwekker van de Hema, al dan niet in tomaatvorm, doet het ook prima.
Besluit
In een wereld waarin de druk en snelheid van ons leven en werken onontkoombaar lijken, is de kracht van stilte een waardevol instrument om het hoofd te bieden aan de groter wordende golf burn-outs, overspannenheid en uitputting. Het stilstaan en omarmen van momenten van stilte biedt ruimte voor reflectie, herstel, creativiteit en groei. Het is de sleutel tot een leven in balans, waarbij lichaam, geest en ziel in harmonie zijn. Het is tijd om te erkennen dat stilte niet zweverig is en ook geen luxe, maar een noodzaak voor ons eigen welzijn. Het is de hoogste tijd dat we collectief ‘even stil staan’ en luisteren naar de verhelderende intelligentie van een moment van stilte.
