Drie belemmeringen voor verdieping bij Theory U
Het doorlopen van het Theory U-proces kan belemmerd worden door onze neiging tot downloaden en onze beleving van afgescheiden zijn. We ervaren nu eenmaal vaak meer dualiteit dan verbinding.
Scharmer noemt de drie belemmeringen, innerlijke stemmen. Deze stemmen houden ons vast in het downloaden of verleiden tot de ‘upper U’. De drie stemmen belemmeren zowel de fasen aan de linkerkant (afdalen in de U) als aan de rechterkant (weer omhoog in de U). Ze vormen een signaal dat we downloaden of in de upper U opereren.
Voice of judgement (oordelen)
Onze oordelen belemmeren ons om werkelijk waar te nemen wat er is en goed te luisteren naar anderen. Oordelen kleuren de werkelijkheid. Vanuit oordelen ga je op zoek naar een bevestiging daarvan: naar hetgeen je verwacht te zien en te horen. Oordelen staan een echte verbinding met anderen of met de realiteit in de weg. Ze houden ons gevangen in onze eigen ideeën en aannames. Vaak zijn ze gestoeld op oude opvattingen (vanuit opvoeding of eerdere ervaringen) en op het interpreteren vanuit oude denkbeelden (mental models). Daarmee staan oordelen meer in verbinding met het verleden dan met het hier en nu. Bij het tot stand brengen van resultaten en het evalueren van testen, staan oordelen ook een objectieve evaluatie en vernieuwing in de weg.
Voice of cynism (cynisme)
Cynisme wil tegenwerpen en negatieve voorspellingen doen. Het gaat uit van onmogelijkheden en blokkades. Het belemmert ons om nieuwe ideeën te horen en nieuwe dingen uit te proberen. Cynisme is gestoeld op oude ervaringen en emoties vanuit het verleden. Cynisme heeft weinig meer van doen met hier en nu. Het ondermijnt het vertrouwen en het geloof in de mogelijkheid tot werkelijke vernieuwing.
Voice of fear (angst)
Angst is de meest basale emotie. Angst behoedt je voor fouten en fatale handelingen. Het is gericht op overleven. Maar daarmee belemmert angst je ook om open te staan voor verandering. Angst ontstaat vaak vanuit faalervaringen of bij de mogelijkheid om iets of iemand te verliezen. Bijvoorbeeld voor het verliezen van controle, het bekende, liefde of zelfs het leven.
Met angst wordt het onmogelijk om het vertrouwde los te laten, het niet te weten en je over te geven. Het overwinnen van deze angst is ten diepste het overwinnen van de angst voor de dood. Want als je die angst los kunt laten, is er vertrouwen in de mogelijkheden van het leven (en daar voorbij). Je hebt immers niets te verliezen. Angst is met name belemmerend in de fase van ‘Presencing’ van het Theory U proces. Zowel bij loslaten als bij nieuwe inzichten toelaten speelt angst een rol. Angst vraagt om controle en controle creëert meestal meer van hetzelfde.
Scharmer beschrijft het proces van afgescheiden zijn als een omgekeerde U: de ‘upper-U’. Dit gaat verder dan het onbewuste handelen op de automatische piloot, rechtstreeks van ‘Downloading’ naar ‘Performing’. Hij maakt met deze tegenhanger van het U-proces helder hoe een destructief proces kan verlopen. De mens loopt in dat proces op drie niveaus vast: slechts één waarheid kennen, wij tegen zij, en de eigen identiteit.
Benieuwd naar de mogelijkheden van Theory U in jouw organisatie?
We verzorgen enkele keren per jaar de training Organisatieontwikkeling met Theory U. Tijdens deze training komen bovengenoemde belemmeringen aan bod en krijg je handvatten om deze te overkomen.
