Onze klant belde in een lichte stress. Of was het paniek? ‘De organisatie werkt al enige jaren zelfsturend en het werkt niet!’ Zo bleek bijvoorbeeld niet duidelijk wie waarover gaat. Besluiten zijn niet altijd helder en komen moeizaam tot stand. Er vinden ook al drie jaar geen coachings- en beoordelingsgesprekken plaats. ‘Hebben jullie daarvoor gekozen?’ vragen wij. ‘Nee, niemand pakt het op dus het gebeurt niet. En het is niet het enige dat blijft liggen’.
Het gaat nog verder. We krijgen te horen dat medewerkers het vertrouwen kwijt raken. De directie overweegt nu weer managers aan te stellen. Maar eigenlijk wil niemand dat echt. Het voelt ook als ‘verlies’. De vraag is of wij kunnen helpen. Ja, dat kunnen we!
Zelfsturing zonder zelfsturende principes werkt niet
Wij vragen welke zelfsturende (of zelforganiserende, in onze beleving is dat hetzelfde) principes de organisatie heeft. We vragen hoe rollen worden vastgelegd, waar bevoegdheden liggen en welke afspraken er zijn over het nemen van besluiten. Het antwoord luidt dat medewerkers daar zelf over gaan en dat er geen eensluidend antwoord te geven is. En zelforganiserende principes…? Wat bedoelen we daarmee?
Bovenstaande telefoontje is echt gebeurd. We krijgen er elke week wel één. De eerste golf zelfsturing is al weer zo’n 4 tot 6 jaar oud. Vaak zijn vanaf het begin de teamleiders van de teams gehaald en managers zeiden tegen de medewerkers: ‘vanaf nu zijn jullie zelfsturend’. We zien het zo vaak. En het is niet voldoende.
Zelfsturing vraagt andere vaardigheden
Net zoals een hiërarchische organisatie haar principes heeft over vergaderen, besluiten, delegeren, escaleren, heeft de zelforganiserende organisatie die ook. Maar de principes van zelfsturing zijn geheel anders. Het is niet: we doen het zoals we het deden maar dan een beetje meer zelfsturend.
Een zelforganiserende organisatie kent hele andere vaardigheden. Woorden als escaleren, delegeren of vergaderen kennen we niet meer. Wanneer we iemand tegenkomen die eindverantwoordelijk is, trekken we een wenkbrauw op. En, o ja, op een werkoverleg neem je geen besluiten. ‘Nee?’ ‘Nee!’ Dat kan ook helemaal niet.
Organisaties zijn toe aan de tweede golf
Veel organisaties zijn toe aan de tweede golf: het verhelderen van de organiserende principes van zelforganisatie. Vier onderdelen heb je tenminste nodig. Het is een bare minimum: rollen, verantwoordelijkheden, overleggen en besluiten. Zonder dat is een organisatie eigenlijk niet echt zelfsturend. Managers voelen dat, en medewerkers ook. Zonder dat, blijft het oude systeem in stand. De bovenlaag bestuurt de organisatie, de onderlaag doet het werk. Time for a change. Medewerkers verdienen het, managers willen het.
Interesse?
Bel ons voor een praktische aanpak. Ga aan de slag met zelfsturende teams of download ons Whitepaper leidinggeven aan zelfsturende teams.
